Zîlanlı Ciwan

von

Zilan Katliamı, yani Kürtçe adıyla Komkujiya Zîlan, 1930 yılının Temmuz ayında Ağrı Dağı İsyanları sırasında Ferik Salih Omurtak komutasındaki 9. Kolordu tarafından Üçüncü Ağrı Harekâtı’nın başlatılmadan önce Van ilinin Erciş ilçesinde yer alan Zilan Deresi’ne (günümüzde Türkçe adı olan „Hatun Çukurovası“ olarak da bilinir) sığınan Kürtlere yönelik gerçekleştirdiği katliamdır. Temmuz 16, 1930 tarihli Cumhuriyet gazetesine göre, 15,000 kişi, bizzat Ağrı isyanında da yeralan Kürt yazar Hesen Hîşyar Serdî (1907-Eylül 14, 1985)’ye göre, Ademan, Sipkan, Zilan ve Hesenan aşiretlerden oluşan 18 köyden 47.000 köylüsü, Ermeni araştırmacısı Garo Sasuni’e göre, 5.000 kadın, çocuk, ve yaşlı öldürülmüştür. Ekim 3, 1930 tarihli Berliner Tageblatt gazetesi ise, Türkler, Zilan bölgesinde 220 köyü imha etti ve 4.500 kadın ve yaşlı katletti şeklinde aktardı. Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi ise, „Zilan Bölgesi vadilerinden birinde 1.550 kişi kesildi, Erciş bölgesinde 200 köy yakıldı, Patnos sahasında yakılıp yıkılmayan tek köy kalmadı, Türk askerleri, Kürtlerin hayvanlarını da alıp aşırdılar” şeklinde aktarmaktadır.
Bu kitap çalışmasının birinci cildinde işte bahsi geçen Zilan Katliamı’nda öldürülen insanlar konu edilmektedir. İkinci cildinde ise ailesinin katliamdan sağ kurtulan Ciwan’ın gerilla mücadelesi kaleme alınmıştır.